Tem hạn sử dụng (Tem Date) và tem số lô (Tem Lot) là hai yếu tố ghi nhãn bắt buộc trên phần lớn hàng hóa, đóng vai trò cốt lõi trong việc đảm bảo an toàn sản phẩm và quản lý chuỗi cung ứng. Việc hiểu rõ tem hạn sử dụng là gì, phân biệt chức năng của tem date với tem lot, và tuân thủ các quy định pháp lý về cách in ấn là nghĩa vụ của nhà sản xuất và là quyền lợi của người tiêu dùng. Bài viết này sẽ hệ thống hóa các định nghĩa, quy định và giải pháp in ấn hiệu quả nhất.

Tem Date đảm bảo an toàn cho người dùng theo thời gian, còn tem Lot giúp nhà sản xuất quản lý rủi ro và chất lượng theo từng lô hàng.

Tuân thủ toàn diện các quy định pháp lý bắt buộc về ghi nhãn hàng hóa theo Nghị định 43/2017/NĐ-CP là yêu cầu cơ bản để doanh nghiệp hoạt động hợp pháp và xây dựng niềm tin với người tiêu dùng. Theo đó, nghị định này xác định rõ các ngành hàng bắt buộc phải hiển thị thông tin Ngày sản xuất/Hạn sử dụng và đặt ra các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe về nội dung, kích thước, vị trí, chất lượng của nhãn.

Hiện nay có 3 phương pháp in Date/Lot phổ biến gồm đóng dấu thủ công, máy in phun công nghiệp và in tem nhãn dán chuyên dụng. Không có giải pháp nào là tốt nhất cho mọi trường hợp, việc lựa chọn phụ thuộc vào nhu cầu và quy mô của từng doanh nghiệp.

Với in tem Date/Lot cho ngành F&B giải pháp in tem nhãn dán tỏ ra ưu việt hơn.

Tem hạn sử dụng, date, lot là gì? Cách in ấn hiệu quả

Phân biệt tem Date và tem Lot: chúng là gì và có vai trò gì?

Mặc dù thường xuất hiện cùng nhau, tem Date và tem Lot phục vụ hai chức năng riêng biệt. Tem Date liên quan đến chất lượng và an toàn sản phẩm theo thời gian, trong khi tem Lot phục vụ cho việc truy xuất và quản lý sản xuất.

Tem hạn sử dụng (tem Date) là gì?

Tem hạn sử dụng (tem Date) là một loại nhãn ghi nhận mốc thời gian mà sản phẩm giữ được chất lượng và độ an toàn tốt nhất, bao gồm Ngày sản xuất (NSX) và Hạn sử dụng (HSD) hoặc “Sử dụng tốt nhất trước ngày” (Best Before).

Đối với người tiêu dùng: Đây là căn cứ chính để xác định độ an toàn và chất lượng của sản phẩm tại thời điểm mua và sử dụng, giúp tránh các rủi ro về sức khỏe do sản phẩm biến chất.
Đối với nhà sản xuất: Đây là cam kết về chất lượng sản phẩm trong một khoảng thời gian nhất định, đồng thời là yêu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm…

Ví dụ: Một hộp sữa có HSD 6 tháng kể từ NSX đảm bảo sản phẩm an toàn và giữ nguyên giá trị dinh dưỡng trong khoảng thời gian đó nếu được bảo quản đúng cách.

Tem hạn sử dụng (tem dán Date) cho biết thời hạn sử dụng

Tem số lô (tem Lot) là gì?

Tem số lô (tem Lot) là một mã định danh duy nhất (bằng chữ, số hoặc cả hai) được gán cho một tập hợp sản phẩm được sản xuất trong cùng một chu kỳ, từ cùng một nguồn nguyên liệu và dưới các điều kiện đồng nhất.

Vai trò chính của tem số lô là phục vụ công tác truy xuất nguồn gốc và quản lý rủi ro. Khi một vấn đề về chất lượng được phát hiện, mã Lot cho phép nhà sản xuất khoanh vùng và thu hồi chính xác lô hàng bị lỗi, giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ uy tín thương hiệu một cách hiệu quả.

Ví dụ: Khi phát hiện một lô vắc-xin (Lot VNC-2025-07A) gây phản ứng phụ, cơ quan chức năng có thể thu hồi chính xác chỉ những sản phẩm thuộc lô này, thay vì toàn bộ sản phẩm đang lưu hành.

Tem số lô (tem Lot) cung cấp thông tin về số lô hàng

Tem Date có vai trò bảo vệ người tiêu dùng trực tiếp về mặt thời gian sử dụng an toàn, trong khi tem Lot là công cụ quản lý rủi ro và truy xuất nguồn gốc thiết yếu cho nhà sản xuất. Để đảm bảo vai trò của tem Date và tem Lot được thực thi một cách hiệu quả và nhất quán trên thị trường, pháp luật Việt Nam đã có những quy định bắt buộc mà mọi doanh nghiệp cần nắm rõ và tuân thủ.

Quy định pháp lý bắt buộc về ghi nhãn hàng hóa bạn cần biết

Việc ghi nhãn hàng hóa là yêu cầu pháp lý bắt buộc được quy định tại Nghị định 43/2017/NĐ-CP. Việc tuân thủ không chỉ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý mà còn thể hiện trách nhiệm và sự chuyên nghiệp.

Dựa trên Nghị định 43/2017/NĐ-CP

Nghị định 43/2017/NĐ-CP của Chính phủ là văn bản pháp lý quan trọng nhất quy định chi tiết về việc ghi nhãn hàng hóa lưu thông trên thị trường Việt Nam, bao gồm cả hàng hóa nhập khẩu. Nghị định này đặt ra trách nhiệm pháp lý rõ ràng cho các tổ chức, cá nhân sản xuất và kinh doanh trong việc cung cấp thông tin sản phẩm một cách minh bạch.

Theo Phụ lục I của Nghị định, các nhóm ngành hàng sau đây bắt buộc phải ghi rõ ngày sản xuất và hạn sử dụng trên nhãn:

Thực phẩm: Bao gồm thực phẩm đã qua chế biến và đóng gói sẵn, phụ gia thực phẩm, và thực phẩm bảo vệ sức khỏe (thực phẩm chức năng).
Dược phẩm và Y tế: Bao gồm thuốc dùng cho người (kể cả nguyên liệu làm thuốc), vắc xin, sinh phẩm y tế, và các loại thiết bị y tế.
Mỹ phẩm: Tất cả các sản phẩm tiếp xúc trực tiếp với cơ thể con người.
Hóa-Nông sản: Các loại chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong gia dụng và y tế; thức ăn chăn nuôi; thuốc thú y; thuốc bảo vệ thực vật; phân bón.
Hàng tiêu dùng và công nghiệp khác: Sơn, vecni, pin, ắc quy, keo dán, các sản phẩm tẩy rửa…

Yêu cầu cốt lõi của nghị định là mọi thông tin về HSD và NSX phải được trình bày ở vị trí dễ thấy, nội dung phải rõ ràng, trung thực và được in bằng vật liệu không thể tẩy xóa, sửa chữa nhằm đảm bảo sự tuân thủ quy định một cách nghiêm ngặt.

Sơ lược quy định pháp luật về in ấn tem Date, Lot

Yêu cầu về nội dung, kích thước và vị trí dán tem

Nghị định 43 quy định chi tiết về cách thức ghi nhãn để đảm bảo tính nhất quán và dễ đọc.

Về nội dung: Cách ghi phải rõ ràng, tránh gây hiểu lầm. Các cụm từ được chấp nhận bao gồm “Ngày sản xuất:”, “Hạn sử dụng:”, “HSD:”, hoặc “Sử dụng tốt nhất trước ngày:”. Ngày tháng phải được ghi theo thứ tự ngày, tháng, năm của năm dương lịch. Các chữ số chỉ ngày, tháng, năm phải được ghi trên cùng một dòng.
Về kích thước: Pháp luật yêu cầu chiều cao chữ của các thông tin bắt buộc không được nhỏ hơn 1,2 mm. Đây là kích thước tối thiểu để đảm bảo người tiêu dùng có thị lực bình thường có thể đọc được thông tin một cách dễ dàng. Trong trường hợp đặc biệt, nếu một mặt của bao bì thương phẩm (không tính các mép, rìa) có diện tích nhỏ hơn 80 cm2, thì chiều cao chữ được phép không thấp hơn 0,9 mm.
Về vị trí: Nhãn phải được dán hoặc in ở vị trí dễ quan sát trên hàng hóa hoặc bao bì, cho phép người dùng thấy được đầy đủ nội dung mà không cần phải tháo rời các bộ phận của sản phẩm.
Về chất lượng: Mực in và chất liệu tem phải bền, không phai, không bong tróc dưới điều kiện bảo quản và vận chuyển thông thường. Độ sắc nét của các ký tự siêu nhỏ này phụ thuộc lớn vào độ phân giải DPI (Dots Per Inch) của máy in được sử dụng.

Như vậy, việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định từ danh mục sản phẩm bắt buộc đến các tiêu chuẩn chi tiết về nội dung, kích thước và chất lượng in theo Nghị định 43 là yêu cầu không thể thiếu để doanh nghiệp hoạt động hợp pháp và xây dựng niềm tin nơi người tiêu dùng. Khi đã nắm rõ các yêu cầu pháp lý, bước tiếp theo và cũng không kém phần quan trọng là lựa chọn một giải pháp in ấn vừa đảm bảo tuân thủ quy định, vừa phù hợp với quy mô và ngân sách của doanh nghiệp.

So sánh các phương pháp in Date/Lot phổ biến hiện nay

Thị trường hiện nay cung cấp ba giải pháp in Date/Lot chính với những ưu và nhược điểm riêng, bao gồm đóng dấu thủ công, máy in phun công nghiệp và in tem nhãn dán chuyên dụng.

Giải pháp đóng dấu thủ công

Giải pháp đóng dấu thủ công sử dụng con dấu có tampon mực hoặc con dấu liền mực để in trực tiếp thông tin lên bao bì sản phẩm.

Ưu điểm: Chi phí đầu tư gần như bằng không.
Nhược điểm: Chất lượng thấp, dễ lem nhòe, không đồng đều, tốc độ chậm, thiếu chuyên nghiệp và không linh hoạt.

Giải pháp máy in phun date

Máy in phun date (CIJ – Continuous Inkjet Printer) là thiết bị công nghiệp hoạt động bằng cách phun các giọt mực nhỏ với tốc độ cao lên bề mặt sản phẩm đang di chuyển trên băng chuyền.

Ưu điểm: Tốc độ cực nhanh, phù hợp với dây chuyền tự động quy mô lớn.
Nhược điểm: Chi phí đầu tư và vận hành rất cao, bảo trì phức tạp, chỉ in được các dòng ký tự ngắn, giới hạn về nội dung (không in được logo, mã vạch phức tạp).

Giải pháp máy in phun date trực tiếp lên bao bì sản phẩm

Giải pháp in tem nhãn dán

Giải pháp in tem nhãn dán sử dụng các dòng máy in mã vạch chuyên dụng để tạo ra các nhãn tự dính chứa đầy đủ thông tin Date, Lot, và cả các yếu tố thương hiệu khác.

Ưu điểm: Linh hoạt nhất, cho phép tùy chỉnh hoàn toàn nội dung (văn bản, số nhảy, logo, mã vạch, QR code). Chất lượng in sắc nét, chuyên nghiệp. Phù hợp với mọi quy mô doanh nghiệp.
Nhược điểm: Chi phí đầu tư ban đầu cao hơn đóng dấu thủ công nhưng linh hoạt hơn nhiều so với máy in phun.

Giải pháp in tem hạn sử dụng, date, lot dán lên bề mặt sản phẩm

Bảng so sánh nhanh 3 phương pháp

Để bạn đọc thuận tiện cho việc so sánh 3 phương pháp trên, chúng tôi tổng kết thành bảng chi tiết sau:

Tiêu chí	Đóng dấu thủ công	Máy in phun date	In tem nhãn dán
Chi phí đầu tư	Rất thấp	Rất cao	Trung bình, linh hoạt
Tính linh hoạt	Rất thấp, khó thay đổi	Thấp, chỉ in dòng ngắn	Rất cao (in mọi nội dung, logo)
Chất lượng	Thấp, dễ lem, nhòe	Trung bình - Tốt	Rất cao, sắc nét, chuyên nghiệp
Tốc độ	Rất chậm	Rất nhanh	Nhanh, linh hoạt theo máy
Phù hợp nhất	Hộ kinh doanh siêu nhỏ	Dây chuyền công nghiệp lớn	Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), doanh nghiệp cần sự linh hoạt cao

Từ bảng so sánh trên, có thể thấy việc lựa chọn phương pháp in tối ưu đòi hỏi doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa chi phí đầu tư, yêu cầu về tốc độ sản xuất và tiêu chuẩn chất lượng mong muốn.

Trong ba giải pháp trên, phương pháp in tem nhãn dán thể hiện sự ưu việt rõ rệt khi áp dụng vào các ngành có yêu cầu phức tạp, và ngành thực phẩm & đồ uống (F&B) là một minh chứng điển hình.

Đi sâu vào giải pháp in tem Date/Lot cho ngành F&B

Ngành thực phẩm và đồ uống (F&B) có yêu cầu đặc thù về ghi nhãn do sự đa dạng của bao bì (chai, lọ, túi, hộp) và môi trường bảo quản khắc nghiệt (ẩm, đông lạnh). Giải pháp in tem nhãn dán tỏ ra ưu việt nhờ khả năng tùy biến vật liệu tem (giấy, PVC, xi bạc) và mực in (wax, wax resin, resin) để đảm bảo độ bám dính và bền màu trên mọi bề mặt.

Để tìm hiểu sâu hơn về các dòng máy, vật liệu in và cách thức triển khai hiệu quả nhất cho từng loại sản phẩm thực phẩm đóng gói cụ thể, mời bạn xem bài viết chi tiết của chúng tôi: Máy in tem hạn sử dụng, ngày sản xuất cho thực phẩm đóng gói.

Bên cạnh ngành F&B, giải pháp in tem nhãn còn được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực có yêu cầu nghiêm ngặt khác như dược phẩm, mỹ phẩm, hóa chất… Mời Quý khách liên hệ trực tiếp với Thế Giới Mã Vạch để nhận tư vấn ngay cho các ngành này.

Câu hỏi thường gặp về tem Date và tem Lot

1. Tem số lô (Lot) có bắt buộc cho tất cả sản phẩm không?

Theo quy định hiện hành, tem số lô (Lot) không bắt buộc chung cho tất cả hàng hóa. Tuy nhiên, nó là yêu cầu bắt buộc đối với một số ngành hàng có quy định riêng và mang tính kiểm soát cao như Dược phẩm, Thực phẩm chức năng. Dù không bắt buộc, việc in tem Lot vẫn được khuyến khích mạnh mẽ để quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc hiệu quả.

2. Quy định về chiều cao chữ trên tem nhãn là bao nhiêu?

Theo Nghị định 43/2017/NĐ-CP, đối với thực phẩm, phụ gia thực phẩm bao gói sẵn, chiều cao chữ của các nội dung bắt buộc không được thấp hơn 1,2 mm. Đối với các trường hợp khác, tuy chưa có quy định chung nhưng cần đảm bảo thông tin rõ ràng, dễ đọc bằng mắt thường.

3. Có thể kết hợp in HSD/Số Lô cùng với mã vạch sản phẩm trên một tem không?

Hoàn toàn có thể và đây là cách làm rất hiệu quả. Các phần mềm thiết kế tem nhãn chuyên dụng như Bartender cho phép bạn dễ dàng thiết kế một con tem chứa đầy đủ thông tin: tên sản phẩm, mã vạch, ngày sản xuất, hạn sử dụng, số lô, và thậm chí cả logo công ty.

4. Nếu không có máy in, tôi có thể đặt in gia công tem HSD ở đâu?

Nếu nhu cầu in của bạn chưa nhiều, in gia công là một giải pháp hợp lý. Thế Giới Mã Vạch có cung cấp dịch vụ in gia công tem nhãn theo yêu cầu, đảm bảo chất lượng sắc nét và tuân thủ các quy định. Bạn có thể liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết về dịch vụ này.